Alıntılar Kitabı by Prof. Dr. Oğuz İnel

Yetmişli yılların başında Ankara’da üniversite öğrencisiyim. O yıllarda sinema, üniversite gençliğinin en sevdiği eğlence. Bütün dünyayı kasıp kavuran “love story” filmini bekliyoruz. Film nihayet vizyona girdiğinde, filme ilk giden arkadaşlarımızdan birine filmi sorduk; dedik ki, “konusunu zaten biliyoruz, nasıl bir film, sen onu anlat.” O da, “ben size filmden bir sahneyi anlatayım, filmin nasıl zekice yazılmış bir senaryosu olduğunu anlayacaksınız, bu sahne filmin hemen başında.” diyerek, bize üniversite kütüphanesinde görevli genç bir kız (Ali MacGraw) ile bir erkek öğrenci (Ryan O’Neal) arasında geçen o harika sahneyi şöyle anlatmıştı:

Ali: Kolejli züppe seni.

Ryan: Kolejli olduğumu da nerden çıkardın?

Ali: Çünkü aptal ve zengin birine benziyorsun.

Ryan: Hiç de değil, zeki ve parasız biriyim.

Ali: Hayır, zeki ve parasız olan benim.

Ryan: Zeki olduğun nerden belli?

Ali: Seninle oturup kahve içmememden.

Ryan: Seni kahve içmeye davet etmedim ki.

Ali: Aptalsın demiştim sana.

Filmi izledikten sonra arkadaşıma hak vermiş ve bir eseri değerlendirmek için, o eserden dikkatlice seçilmiş bir alıntının yeterli olabileceğini düşünmüştüm. Ve ileride, yeterince kitap okuduktan sonra, bu türden bir alıntılar derlemesi yapma fikri ilk defa işte o günlerde aklıma düşmüştü. Ancak bunun gerçekleşmesi yıllar sonra, ancak emekliliğimde mümkün olacaktı. Belki de böylesi bir çalışma, ancak yaş kemale erdikten sonra hakkıyla yapılabilecek bir çalışmadır.

İşte nihayet ortaya çıkan bu derlemede, naçizane, okunup özümsenmesini bilhassa gençlerimiz için tavsiye edebileceğim kimi kitapları, o kitaplardan özellikle seçtiğim kimi alıntılar vasıtasıyla tanıtmaya çalışıyorum. Benzer bir çalışmayı, daha önce, kitaplardan seçtiğim diyaloglar vasıtasıyla yapmaya çalışmıştım. Bu diyaloglar derlemesi 2020’de “dia diyalog” başlığıyla yayımlandı. Kapsamı daha dar olan o çalışmada seçtiğim yazar / düşünür sayısı yirmibir idi. Bu çalışmada ise sayı altmışbir oldu.

Tabii ki “neden bu kitaplar ve neden bu alıntılar” sorusu her zaman sorulacaktır. Her şeyden önce, herkesin belli bir okuma kapasitesi olduğundan, çoğu eser okunmamış kalmaya mahkumdur. Ayrıca, bu türden derlemelerde her zaman öznel tercihler  söz konusu olacaktır.

Bu çalışmanın, kitap özetleri olarak değerlendirilmemesini isterim, çünkü kitapları özetlemeye çalışmadım; sadece yazarın düşünce yapısını, üslubunu ve ilgilendiği temel sorunları tanıtan türden pasajları seçmeye çalıştım. Ayrıca, bağlamından koparıldığında bile anlamını ve anlaşılırlığını koruyan metinleri seçmeye özen gösterdim.

Okumayı kolaylaştırmak adına, alıntıları üç bölümde kategorize ettim: Temel Bilimler, Felsefe-Psikoloji, Sosyal Bilimler-Edebiyat. Ayrıca, günümüz yazarlarına aşinalık daha fazla olacağı için, yazarlar kronolojik sırayla değil, tam tersi sırayla yani günümüzden geçmişe doğru (doğum tarihleri itibariyle) sıralandı. Son bir not: Bazı karmaşık fakat önemli alıntıları anlaşılır kılmak adına yeniden tercüme ettim ve bazı alıntıları da kısalttım. Umarım bu “tahrifatlar” hoşgörüyle karşılanır.

Keyifli okumalar dilerim.